Sanal müzelerin eğitimde kullanımı üzerine genel olarak olumlu bir izlenim mevcut. Sözel olarak ifade edilen göreceli yararlar bu çalışmada ele alınmış ve doğrulanmış.
Bu yazıda Nada Ali Ambusaidi (Umman Eğitim Bakanlığı) ve Ahmed Hamad Al-Rabaani (Sultan Kabus Üniversitesi) tarafından yapılan “Umman’da Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Arkeolojiye Yönelik Başarı ve Tutumlarının Gelişiminde Sanal Müzenin Etkinliği” isimli araştırmayı inceliyorum.
Özeti baştan veriyorum. Bu çalışmada tarih öğretimi derse sanal müze entegre edilerek geleneksel yöntemlerle karşılaştırılmıştır. Sonuçta sanal müzeler ile öğretime tabii tutulan öğrencilerin geleneksel yöntem ve materyaller ile öğretime tabii tutulanlardan istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha fazla puan aldıkları saptanmıştır. Detaylar ve tablolar aşağıdadır.
Keyifli okumalar.
GİRİŞ
İnsanlık tarihi, tarih öğretiminde genellikle günümüze ulaşan tarihi eserler üzerinden aktarılır. Eğer yazılı bir eser yoksa heykeller üzerinden ya da insanların sözel ifadelerinden aktarım yapılabilir. Tarihte önemli yer tutan eserler genellikle koruma altındadır ve müzelerde muhafaza edilir. Bu eserlerin herhangi bir amaçla kullanılması yetkili mercilerce yasaklanır. Öte yandan teknolojinin gelişmesi ile birlikte bu eserlerin dijital kopyaları oluşturulabilir ve derslerde kullanılabilir. Günümüzde e-öğrenme platformlarında içerik tamamen elektronik ortamda sunulmakta ve sanal müze benzeri yapılara yer verilmektedir. Werner (2004) sanal müzeleri şöyle tanımlamıştır:
“Pek çok iletişim noktası ve bağlantı merkezi sağlayan ve sergiler için dijital bir sembolizasyon olarak ziyaretçilerle geleneksel iletişim ve etkileşim yollarından vazgeçmeye izin veren ve dünyanın her yerinden erişilebilir kılan çeşitli ortamlardan oluşan bağlı bir dijital varlık grubuna sanal müze denir.”
Jones ve Mark (2002), sanal müzeler alanındaki gelişimin ayırt edici özelliğinin, (bu müzelerin kalite standartları ve uygulamalarının çeşitliliğine ek olarak) bir PC’de internette gezilebilecek internet ve HTML teknolojisini kullanması olduğunu belirtmişlerdir. Sanal müzelerin kesin özellikleri yoktur. Bazı sanal müzelerde çoklu ortam ögeleri, bazılarında 3B modeller ve bazılarında 360 derece görüntüler bulunmaktadır.
Sanal müzeler gerçek hayatta mümkün olmayan şekilde eserlere erişmeyi ve etkileşim kurmayı mümkün kılar. Sözlü anlatım ve fotoğraflara nazaran bu etkileşim ile öğrenme çıktılarında artışı sağlanabilir ve öğrencilerin motivasyonunu arttırabilir. Sanal müzeler 7 gün 24 saat açıktır, dolayısıyla çalışma zamanı ve yüksek bilet ücretleri uygulanmaz, birçoğu ücretsizdir.
Sanal müzelerin öğretimde kullanılmasının öğrencilerin; yaratıcı, yenilikçi ve tarihsel düşünme becerilerini geliştirmesindeki rolünü bazı deneysel çalışmalarla ortaya konmuştur(Mohammed, 2000; Al-Salk, Ahmed & AlGhannam, 2008). Ayrıca, bazı çalışmaların bulguları, müzelerin öğrencilerin arkeolojik farkındalıklarını geliştirmedeki rolüne işaret etmektedir (Petridis vd., 2004; Fredric, 2010; Joma’a, 2012). Ek olarak öğrencilerin akademik başarılarını iyileştirdiği (Stinson, 2001; Ulusoy, 2010; Okolo vd., 2011; Yildiri ve Tahdrogla, 2012) ve öğrenme ortamı sürecini iyileştirdiği (Barajas, 2000; Michailidou ve Economides, 2003) saptanmıştır.
Sanal müzeler, bu çalışmada, Umman’daki tarihi belge, malzeme ve eser eksikliğinin öğrenmenin önünde bir engel olmasını engellemek amacıyla kullanılmıştır. Bazı durumlarda müzeler ziyaret edilerek bu engel ortadan kaldırılabilir lakin bu ziyaretler genellikle lojistik, bütçesel ve coğrafi engeller (yani, müzelerde yoğunlaşan bölgesel okullar ve müzeler arasındaki mesafe) nedeniyle sınırlıdır.
8. sınıf öğrencilerine tarih öğretmek için gerekli tüm tarihi belgeleri ve materyalleri içeren Sanal Müzeler, araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir.
Araştırma soruları
– 8. sınıf öğrencilerinin başarısını geliştirmede sanal müze kullanmanın verimliliği nedir?
– 8. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler öğretiminde sanal müze kullanmaya yönelik tutumları nelerdir?
– 8. sınıf öğrencilerinin arkeolojiye yönelik tutumlarını geliştirmede sanal müze kullanmanın etkinliği nedir?
ARAŞTIRMA YÖNTEMİ
Araştırma Modeli
Bu çalışmada, kontrol grubuna geleneksel yöntemlerle, deney grubunun sanal müzelerle zenginleştirilmiş yöntemle uygulanmasına dayanarak 8. sınıf öğrencilerinin arkeolojiye yönelik başarılarını ve tutumlarını geliştirmede etkinliğini araştırmak için yarı deneysel bir yöntem benimsenmiştir.(Kontrol ve deney grubu yansız olarak değil, önceden belirlenmiş sınıflar ile oluşturulmuştur.)
Örneklem
Araştırmanın örneklemini Al-Rumais İlköğretim Okulu’ndan (6-12 yaş arası kız ve erkek çocuklar) seçilen (60) 8. sınıf öğrencisi oluşturmuştur.
Grupların Denkliği
Sonraki karşılaştırmaların anlamlı olması açısında grupların denkliğini sağlamak için ön test uygulaması yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar, gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığını göstermiştir.
DERS MATERYALLERİ
Sanal Müze
Araştırmacılar, aşağıdaki adımları izleyerek Umman Şehirleri 8. sınıf ders kitabının 6. ünitesi hakkında basitleştirilmiş bir sanal müze kurdular:
– Devlet kurumlarından ünite derslerine hizmet eden bilgi, bilimsel materyal ve tarihi belgelerin toplanması ve yayın haklarının alınması
– İnternet üzerinden bir sanal müzenin nasıl çalışacağı konusunda teknoloji departmanındaki uzman ve deneyimli personele danışılması
– Literatür taraması
– Bazı tasarım programlarına dayalı bir sanal müze tasarlamaya başlanması.
– Müzede illüstrasyonlar, videolar ve öğretmenler tarafından açıklama sırasında kullanılabilecek çok sayıda tarihi belge ve parşömen içeren büyük bir kütüphane gibi öğrenme ortamının hazırlanması.
Üniteyi Öğretmek için Öğretmen Kılavuzu
Araştırmacılar, Umman Şehirleri ünitesinin sana müze aracılığıyla öğretilmesinde kullanılacak öğretmen kılavuzu geliştirdiler. Bu kılavuz, ders hedefleri, materyallerini ve sanal müze uygulama yöntemlerini içerir.
Aktivite Defteri
Araştırmacılar ayrıca, öğrenme ortamını geliştirmek için derslerde kullanılabilecek çeşitli etkinlikleri içeren bir etkinlik defteri geliştirdiler.
Başarı Testi ve Tutum Ölçeği
30 sorudan oluşan bir başarı testi geliştirilmiştir. Sosyal bilgiler öğretiminde sanal müzenin önemi, öğrenme araçları olarak sanal müzeye yönelik tutumlar, sanal müze kullanımı ve tarihi eserlere yönelik tutumlar olmak üzere dört boyuttan oluşan 43 maddelik beşli Likert tipi ölçek geliştirilmiştir.
Geçerlilik ve güvenilirlik
Sanal müzenin geçerliliği, öğretmen kılavuzu, etkinlik defterleri, başarı testi ve tutum ölçeği bir jüri heyeti tarafından incelenmiştir. Başarı testi ve tutum ölçeğinin güvenirliği ön testte uygulanarak incelenmiştir. Başarı testinin güvenirliği (.728), tutum ölçeğinin güvenirliği (.891)’dir.
BULGULAR ve Tartışma
Soru 1- 8. Sınıf kız öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersindeki başarısını geliştirmede sanal müze kullanmanın etkinliği nedir?
Bu tablo, deney ve kontrol gruplarının ön test ve son test puanlarının ortalamasını sunar. Sigma değerinin 0.05’ten küçük olması, deney ve kontrol gruplarının son test puanlarının arasında anlamlı fark olduğunu gösterir.
Sonuçlar, deney grubu lehine önemli farklılıklar olduğunu göstermiştir. Deney ve kontrol grubunda 8.30 ve 8.73 olan not ortalamaları sırasıyla 28.06 ve 15.80’e çıkmıştır. Sigma değerinin 0.000 olduğu dikkate alındığında kuvvetli anlamlı fark olduğu söylenebilir. Yani sanal müze ile yapılan öğretim süreci önemli ölçüde etkili olmuştur.
Araştırmacılar bu sonucu, sana müzenin aktif ve çekici bir öğrenme ortamı yaratmasına bağlamaktadır. Müze, olayların açıklaması ile alakalı bir takım 3B fotoğraf ve videolar içermektedir. Ek olarak sanal müze, öğrencilerin sınıf içi tartışmalara katılımını ve tereddüt etmeden görüşlerini ortaya koymasını sağlamıştır.
Sanal müzenin kullanımı, tarihsel olayları öğretmeyi kolaylaştırdı, bunlar hakkında bilgi edinmeyi daha kolay ve daha çekici hale getirdi. Bu sonuç, öğrencilerin başarısının geliştirilmesinde sanal müzenin etkililiğini ortaya koyan önceki çalışmaların sonuçlarıyla uyumludur (Stinson, 2001; Watson ve diğerleri, 2007; Yıldırım ve Tahdroglu, 2012).
Soru 2- İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler konusunun öğretiminde sanal müze kullanımına yönelik tutumları nelerdir?
Bu tablo, öğrencilerin sanal müzenin dersteki önemine, bir öğrenme yöntemi olarak kullanılmasına, kullanım kolaylığına ve genel olarak sanal müzelere karşı çok olumlu tutum sergilediğini göstermektedir.
Tabloda, öğrencilerin sosyal bilgiler öğreniminde ve genel olarak bir öğrenme yöntemi olarak sanal müze kullanımına yönelik oldukça olumlu tutum sergiledikleri ve sanal müze ile ilgilenmeyi olumlu gördükleri görülmektedir. Bu tür sonuçlar, sanal müzenin yeni, dinamik ve geleneksel, ders kitabı tabanlı öğretim yöntemlerinden daha heyecan verici olduğu öğrenme ortamındaki değişiklikler dahil olmak üzere çeşitli nedenlere bağlanabilir. Ayrıca, sanal müzeye çeşitli etkinliklerin dahil edilmesi, öğrencileri daha aktif olmaya ve akranları ve öğretmenleri ile etkileşime girmeye teşvik eder.
Soru 3- Sekizinci sınıf öğrencilerinin tarihi eserlere yönelik tutumlarını geliştirmede sanal müze kullanmanın etkinliği nedir?
Bu tablo, öğrencilerin arkeolojiye ilişkin tutumlarının sanal müze ile ders işleyenlerin lehine olumlu yönde anlamlı fark olduğuna ifade etmektedir.
Yukarıdaki tabloda gösterilen sonuçlar, kontrol ve deney grupları arasında önemli farklılıklara işaret etmektedir. Deney ve kontrol grupları arasında tarihi eserlere (arkeoloji) ilişkin daha olumlu tutumlar saptanmıştır. Bunun nedeni, deney grubunun, daha anlamlı bir bağlantı ve daha derin bir içgörü elde etmelerini sağlayan sanal müzedeki eserlerle daha fazla meşgul olmaları (inşa edilme nedenleri, hangi çağlarda yapıldığı gibi daha ilgili bilgiler) olabilir.
Sanal müze ayrıca Umman’daki bazı eserler veya tarihi yerler hakkında canlı bir görüntü oluşturmaya, bunları 3B fotoğraflar veya sergilenen videolar aracılığıyla veya hatta sınıf içi veya dışı bazı etkinlikler aracılığıyla görselleştirmeye katkıda bulunmuştur. Bu nedenle, öğrenciler daha önce hiç görmedikleri eserlerin çoğu ile karşılaşmıştır ve Umman’daki en önemli simge yapılar hakkında bir bilgi edinmişlerdir. Ayrıca bu tarihi eserlerin yerlerini de biliyorlardı. Böylece soyut tarihsel ve yurttaşlık kavramları, öğrencilerin zihinlerinde daha somut hale gelmiştir. Sonuç olarak öğrencilerin arkeolojik terimlere ilişkin farkındalıkları ve anlayışları gelişmiştir.
Sonuç
Bu çalışma, sekizinci sınıf öğrencilerinin Umman tarihi ve arkeolojisine, özellikle tarihi eserlere yönelik başarı ve tutumlarının geliştirilmesinde sosyal bilgiler öğretiminde sanal müze kullanımının etkililiğini araştırmıştır. Sanal müzenin öğrencilerin başarılarını ve tutumlarını güçlü bir şekilde etkilediği bulunmuştur.
Kaynak
Nada Ali Ambusaidi, & Ahmed Hamad Al-Rabaani. (2019). The Efficiency of Virtual Museum in Development of Grade Eight Students’ Achievements and Attitudes towards Archaeology in Oman. International Journal of Educational Research Review, 4(4), 496–503. https://doi.org/10.24331/ijere.628304
